بانوی اژدها ۷۰ ساله شد؛ هواپیمای جاسوسی یو-۲ آمریکا همچنان رکوردشکنی می‌کند

نیروی هوایی ایالات متحده در ۳۱ ژوئیه ۲۰۲۵، هفتادمین سالگرد هواپیمای جاسوسی مشهور لاکهید یو-۲ ملقب به بانوی اژدها را نه با کیک تولد، بلکه با ثبت رکوردهای تازه‌ی پروازی برای این رده از هواپیماها جشن گرفت. پرواز ۷۰ سالگی، نخستین پرواز طولانی‌مدت U-2 در ۱۱ سال گذشته محسوب می‌شد.یو-۲ در تاریک‌ترین روزهای جنگ سرد متولد شد. شرکت لاکهید مارتین این هواپیما را به‌عنوان راهی برای فاش کردن یکی از بزرگ‌ترین معماهای دهه ۱۹۵۰ طراحی کرد: پشت «پرده آهنین» که غرب را از بلوک شرق شوروی جدا می‌کرد، چه می‌گذرد؟ماجرا فقط یک حس کنجکاوی ساده نبود. اتحاد جماهیر شوروی نه‌تنها با خودداری از عقب‌نشینی از سرزمین‌هایی که در جنگ جهانی دوم تصرف کرده بود و ساخت بمب اتمی سال‌ها زودتر از انتظار جهان را شوکه کرد، بلکه برنامه سازمان‌یافته برای نفوذ و خرابکاری در کشورهای غربی نیز در دست اجرا داشت. رهبران شوروی درباره توان نظامی و پیشرفت‌های فناورانه خود چنین ادعا می‌کردند که تعداد بمب‌افکن‌ها و موشک‌هایشان آن‌قدر بیشتر از ناتو است که غرب هرگز نخواهد توانست این شکاف را پر کند.هواپیمای یو-۲ مورد استفاده مدل دو نفره آموزشی بود.امروز کشف حقیقت در چنین مواردی بسیار آسان‌تر شده است. قدرت‌های بزرگ ناوگان‌هایی از ماهواره‌های جاسوسی پیشرفته در مدار دارند و حتی تصاویر ماهواره‌ای خصوصی نیز در دسترس عموم قرار گرفته‌اند. این روزها حتی علاقه‌مندان آماتور می‌توانند با چند کلیک، رویدادهای دورافتاده را بررسی کنند. اما در دهه ۱۹۵۰ اوضاع چنین نبود. به همین دلیل، آیزنهاور، رئیس‌جمهور ایالات متحده دستور داد هواپیمای ویژه‌ای ساخته شود بتواند در ارتفاع بسیار بالا و در مسافت طولانی پرواز کند، با دوربین‌های قوی عکس بگیرد و از فراز خاک شوروی اطلاعات جمع‌آوری کند.میلاد میرکانیتصویر شگفت‌انگیز هواپیمای جاسوسی یو-۲ آمریکا از بالن چینیمطالعه '2نتیجه مأموریت یادشده، تولد لاکهید یو-۲ بود. برخلاف سایر هواپیماهای شناسایی که در اصل بمب‌افکن‌های تغییر یافته بودند، یو-۲ بدنه‌ای بسیار سبک داشت. این هواپیما شبیه گلایدر مجهز به موتور جت بود، نه هواپیمای معمولی. بال‌های ۳۲ متری‌اش مثل بال‌های پرنده درحال پرواز بلند و باریک بودند. موتور توربوفن جنرال الکتریک F118-101 آن را به هوا می‌برد و وقتی در آسمان بود، با ۲۹۵۰ گالن سوخت می‌توانست بیش از ۶۰۰۰ مایل دریایی (۱۱٬۲۸۰ کیلومتر) پرواز کند و با سرعت ۴۱۲ گره دریایی (۷۶۰ کیلومتر بر ساعت) حرکت کند. یو-۲ در ارتفاعی بیش از ۲۱ هزار متر، در مرز فضا پرواز می‌کرد و در آنجا خلبان مجبور بود لباس فشار ویژه بپوشد و می‌توانست انحنای زمین را با چشم ببیند.لاکهید یو-۲ روی باند فرودگاه.آن‌طور که نیواطلس می‌نویسد، یو-۲ از نخستین پروازش در سال ۱۹۵۵ تاکنون در رویدادهای مهمی نقش‌آفرینی کرده است. در سال ۱۹۶۰، یکی از هواپیماهای یو-۲ بر فراز شوروی هدف قرار گرفت و سقوط کرد؛ گری پاورز، خلبان آن هواپیما در مسکو محاکمه نمایشی شد. اندکی بعد، پرواز شناسایی یو-۲ بر فراز کوبا، استقرار مخفیانه موشک‌های هسته‌ای شوروی را آشکار کرد و بحران موشکی کوبا را رقم زد که جهان را تا آستانه جنگ جهانی سوم پیش برد. یو-۲ همچنین نشان داد که شوروی در زمینه زرادخانه هسته‌ای خود بیش از حد اغراق می‌کرده و واقعیت بسیار کمتر از ادعاهایش بوده است.یو-۲ در قرن بیست‌ویکم به پایان خدمت خود نزدیک می‌شود، اما هنوز توانایی‌های ویژه‌ای دارد. در پایگاه هوایی بیل کالیفرنیا، نسخه آموزشی این هواپیما به نام TU-2S با دو خدمه در ماه ژوئیه پروازی تاریخی انجام داد.دو خلبان به نام‌های کوری اولترالرد و سرهنگ دوم جترو (که نام واقعی‌اش برای ملاحظات امنیتی فاش نشد)، طولانی‌ترین پرواز تاریخ این مدل را انجام دادند: سفری ۱۴ ساعته بر فراز هر ۴۸ ایالت سرزمینی آمریکا، به مسافتی بیش از ۱۱ هزار کیلومتر. گزارش‌هایی نیز از ثبت رکورد ارتفاع تازه منتشر شد، اما این موضوع تأیید رسمی نشد.خدمه‌ هواپیمای U-2 در اتاق آماده‌باش قبل از پرواز.رکورد دوگانه‌ای که به آن اشاره شد، هم توانایی هواپیما و هم مقاومت فیزیکی خلبانان را به چالش کشید. آن‌ها مجبور بودند تمام مسیر را در لباس فشار و در فضای تنگ کابین تحمل کنند. همچنین، هواپیما سرویس بهداشتی نداشت و همین توضیح می‌دهد که چرا خلبانان پیش از پرواز یک وعده استیک و تخم‌مرغ پرپروتئین خوردند.به‌گفته‌ی نیروی هوایی، پرواز جشن ۷۰ سالگی فقط آزمون استقامت نبود، بلکه برنامه‌ریزی گسترده‌ای هم لازم داشت. انتخاب باندهای فرود اضطراری گرفته تا هماهنگی مسیر پرواز و مقابله با مشکلاتی مثل باد، دما، ارتفاع و اطمینان از اینکه اشتباهی وارد حریم هوایی کشور دیگری نشوند، ازجمله چالش‌هایی بود که خلبانان با آن رو‌به‌رو بودند.سرهنگ متسون گفت: «این پرواز تاریخی است و شایسته بود که توسط خدمه اسکادران شناسایی شماره ۱، قدیمی‌ترین واحد پروازی آمریکا، برنامه‌ریزی و اجرا شود. ماهیت جنگ تغییر می‌کند، اما تعهد ما به آموزش خدمه برای تسلط بر طیف الکترومغناطیسی و پیروزی، هرگز تغییر نخواهد کرد. ما همچنان مهارت‌های رزمی خود را تقویت می‌کنیم تا توان پایگاه بیل را به‌عنوان سکوی پرتاب قدرت برای واکنش سریع به اقدامات دشمن در هر نقطه از جهان نشان دهیم.»