«یونیکورن» را فراموش کنید؛ اولین استارتاپ یک تریلیون دلاری در راه است!

تصور کنید دو سال پیش، درست زمانی که همه از قیمت بالای سهام انویدیا، سازنده‌ی تراشه‌های هوش مصنوعی، حرف می‌زدند، شما موفق می‌شدید بخشی از سرمایه‌تان را روی این شرکت شرط‌بندی کنید. امروز، سرمایه‌ی شما چهار برابر شده بود. انویدیا حالا به اولین شرکت تاریخ با ارزشِ بازار شگفت‌انگیز ۴ تریلیون دلار تبدیل شده است؛ ارزشی که به‌تنهایی معادل کل اقتصاد کشوری مانند ژاپن یا هند است و از قدرت‌های اقتصادی مانند بریتانیا، فرانسه، کانادا و برزیل پیشی گرفته.این سودهای افسانه‌ای، حسرت عمیقی را در دل «پدرخوانده‌های سیلیکون‌ولی»، یعنی سرمایه‌گذاران خطرپذیر، به جا گذاشته است. آن‌ها که روزی استارتاپ‌ها را از گمنامی به شهرت می‌رساندند، حالا با حسرت به غول‌هایی نگاه می‌کنند که در بازار بورس، یک‌شبه ره صدساله را می‌پیمایند. دیگر فقط داستان انویدیا نیست؛ شرکت‌های گمنام‌تری مثل «کورویو» (CoreWeave) هم فقط در چند ماه ارزش خود را چند برابر کرده‌اند.حالا بازی عوض شده است. سرمایه‌گذاران که از رونق هوش مصنوعی حسابی سرخوش شده‌اند، دیگر عجله‌ای برای فروش «مرغ تخم‌طلا»ی خود ندارند. آن‌ها می‌خواهند استارتاپ‌های آینده‌دار را تا جای ممکن خصوصی نگه دارند تا تمام سود کهکشانی رشدشان را خودشان به جیب بزنند. دیگر سوال این نیست که «آیا» اولین شرکت خصوصی تریلیون دلاری متولد می‌شود، بلکه سوال این است که «چه زمانی» این اتفاق می‌افتد. این رقابتِ دیوانه‌وار، در حال زیرورو کردن قوانین بازی در سیلیکون‌ولی است.مرجان شیخیسیلیکون‌ولی، دره تریلیون دلاری؛ داستان باورنکردنی شکل‌گیری قطب تکنولوژی جهانمطالعه '45کپی لینکاز زمستان سخت تا جنون هوش مصنوعیتا همین سال ۲۰۲۳، صنعت سرمایه‌گذاری خطرپذیر در رکودی عمیق فرو رفته بود. در سال ۲۰۲۱ و در بحبوحه‌ی رونق سرمایه‌گذاری دوران همه‌گیری کرونا، ۳۴۴ استارتاپ با ارزش بیش از یک میلیارد دلار (معروف به یونیکورن یا تک‌شاخ) در آمریکا متولد شدند. دو سال بعد و با افزایش نرخ بهره، این رقم به تنها ۴۵ مورد رسید. بسیاری از ارزش‌گذاری‌های آن دوران، همچون نام اساطیری این شرکت‌ها، توهمی بیش نبودند و تک‌شاخ‌های یک میلیارد دلاری به «یونیکورن‌های زامبی» تبدیل شدند؛ غول‌های پوشالی که ارزشی توخالی داشتند.بعد از دوران همه‌گیری، بسیاری از استارتاپ‌های میلیارد دلاری به «یونیکورن‌های زامبی» تبدیل شدندبا این حال، هوش مصنوعی مولد، سیلیکون ولی را وارد تب‌وتاب جدیدی کرده که به نظر می‌رسد حتی از دور قبل هم شدیدتر است. براساس داده‌های «پیچ‌بوک» (PitchBook)، نزدیک به دوسوم سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر در آمریکا در نیمه اول امسال، به شرکت‌های فعال در حوزه هوش مصنوعی اختصاص یافته است. حالا دیگر صحبت از یونیکورن‌ها نیست، بلکه «دکاکورن‌ها» (شرکت‌هایی با ارزش بیش از ۱۰ میلیارد دلار) و «هکتوکورن‌ها» (با ارزش بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار) بر سر زبان‌ها افتاده‌اند. در مرکز این طوفان هم، شرکت اوپن‌ای‌آی، خالق ChatGPT، با ارزش‌گذاری خیره‌کننده‌ی ۳۰۰ میلیارد دلاری ایستاده است. شرکت مدیریت سرمایه‌گذاری «کوتو» (Coatue) محاسبه کرده که در حال حاضر ارزش کل شرکت‌های خصوصی با ارزش ۵۰ میلیارد دلار یا بیشتر، به بیش از ۱٫۳ تریلیون دلار می‌رسد که دو برابرِ دو سال پیش است.کپی لینکقمار بزرگ بر سر آیندهاین ارزش‌گذاری‌های نجومی، تا حدی نتیجه‌ی وفور سرمایه است. سال گذشته، دارایی‌های تحت مدیریت شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر آمریکایی به ۱٫۳ تریلیون دلار نزدیک شد که بیش از سه برابر سال ۲۰۱۵ است. پول‌های باقی‌مانده از رونق جذب سرمایه دوران همه‌گیری، به‌سرعت به سمت استارتاپ‌های هوش مصنوعی سرازیر شده است. سرمایه‌گذاران جدید خارجی، مانند صندوق‌های ثروت ملی خاورمیانه که مشتاق سرمایه‌گذاری در هوش مصنوعی هستند، پول‌های هنگفتی را به این شرکت‌ها تزریق کرده و جای خالی برخی صندوق‌های بازنشستگی و موقوفات را پر کرده‌اند.سرمایه‌گذاران خطرپذیر همچنین بخش بزرگ‌تری از پول نقد رو به افزایش خود را به جای استارتاپ‌های نوپا، به استارتاپ‌های بالغ‌تر اختصاص می‌دهند. در نیمه‌ی اول سال ۲۰۲۵، این شرکت‌ها ۷۸ درصد از ارزش کل معاملات سرمایه‌گذاری خطرپذیر را به خود اختصاص دادند، در حالی که این رقم در مدت مشابه سال قبل ۵۹ درصد بود. سافت‌بانک، سرمایه‌گذار ژاپنی حوزه‌ی فناوری، اعلام کرده که تا پایان سال، ۳۲ میلیارد دلار در «اوپن‌ای‌آی» سرمایه‌گذاری خواهد کرد؛ مبلغی که از هر عرضه‌ی اولیه عمومی سهام در تاریخ بیشتر است.ماهیت صنعت سرمایه‌گذاری خطرپذیر در حال تغییر است. سرمایه‌گذاران دیگر مثل گذشته بنیان‌گذاران را برای ورود به بورس تحت فشار نمی‌گذارند. در عوض، به‌کمک روش‌های جدیدی مانند «بازار دست دوم داخلی» برای سهام کارمندان یا ایجاد «صندوق‌های دائمی»، تلاش می‌کنند نقدینگی لازم را بدون نیاز به عرضه عمومی فراهم کنند تا بتوانند تا آخرین لحظه از این رشد افسانه‌ای بهره‌مند شوند.برای درک بهتر، فرض کنید شما به‌عنوان سرمایه‌گذار می‌خواهید از یک هنرمند (بنیان‌گذار شرکت) حمایت کنید؛ هنرمندی که ارزش تابلوهایش مدام بیشتر و بیشتر می‌شود. در گذشته، شما هنرمند را تشویق می‌کردید هرچه زودتر معروف‌ترین تابلوی خود را در یک حراجی بزرگ و عمومی (ورود به بورس) بفروشد تا همه خیلی سریع به سود برسند. اما به‌دلیل ارزش‌گذاری‌های نجومی، فروش زودهنگام در حراجی عمومی یعنی از دست دادن یک سود افسانه‌ای. پس سراغ راهکارهای جدید می‌روید:‌بازار دست دوم داخلی: شما یک گالری خصوصی و داخلی راه می‌اندازید. در این گالری، دستیاران هنرمند (کارمندان) می‌توانند سهم کوچک خود از تابلوها را به مجموعه‌دارهای معتبر و ثروتمندی که شما تأیید می‌کنید، بفروشند. بدین‌ترتیب، آن‌ها به پولشان می‌رسند، اما تابلوی اصلی هنوز به‌طور کامل فروخته نشده و ارزشش همچنان در حال رشد است.صندوق‌های دائمی: شما پولتان را در یک صندوق خاص قرار می‌دهید که تاریخ انقضا ندارد. در گذشته، صندوق‌ها یک مهلت ۱۰ ساله داشتند و مجبور بودند در پایان این مدت، تابلو را بفروشند و سود را تقسیم کنند. اما صندوق‌های دائمی این اجبار را ندارند و می‌توانند تا ابد مالک آن تابلوی ارزشمند باقی بمانند.در این میان، دو نوع بازیگر اصلی در میدان حضور دارند: از یک سو، غول‌های سرمایه‌گذاری مثل «سکوبا» و «اندرسن هوروویتز» با ده‌ها میلیارد دلار سرمایه و ارتش‌هایی از تحلیل‌گران، هر فرصتی را شکار می‌کنند. در سوی دیگر، شرکت‌های جوان‌تر و چابک‌تری مانند «ترایو کپیتال» قرار دارند که مانند یک تک‌تیرانداز عمل می‌کنند: تمام سرمایه‌ی خود را روی تعداد انگشت‌شماری از استارتاپ‌ها که به نظرشان برنده‌ی نهایی خواهند بود، شرط‌بندی می‌کنند.وینس هنکس از شرکت «ترایو» که بیش از یک میلیارد دلار در «اوپن‌ای‌آی» سرمایه‌گذاری کرده، معتقد است حتی در سبد نسبتاً کوچک این شرکت، ممکن است بیش از یک استارتاپ وجود داشته باشد که در آینده به ارزش یک تریلیون دلار برسد.کپی لینکرویای تریلیون دلاری یا حباب بزرگ؟اما این تحول عظیم، ریسک بزرگی را نیز به همراه دارد. طبق تحلیل مجله‌ی اکونومیست، تزریق پول‌های کلان به شرکت‌هایی که هنوز حتی یک دلار سود خالص نداشته‌اند و نگه‌داشتن آن‌ها به امید آینده‌ای نامعلوم، احتمال زیان‌های هنگفت را به‌شدت افزایش می‌دهد. هیچ تضمینی وجود ندارد که این غول‌های امروزی، به سرنوشت «یونیکورن‌های زامبی» چند سال پیش دچار نشوند و این تب تند، به یک رکود ویرانگر دیگر ختم نشود.هوشیار ذوالفقارنسبجنون «دات‌کام»: داستان هولناک‌ترین سقوط تاریخ فناوریمطالعه '17بااین‌حال، وسوسه‌ی شکار اولین غول تریلیون دلاری جهان آنقدر شیرین است که به نظر می‌رسد هیچ‌کس جرئت نمی‌کند از این قمار بزرگ کنار بکشد. همه‌ی چشم‌ها اینک به سیلیکون‌ولی دوخته شده تا ببینند آیا این رویای بزرگ به واقعیت می‌پیوندد یا صرفاً حباب زیبای دیگری در حال شکل‌گیری است که دیر یا زود خواهد ترکید.